Ανησυχία για έξαρση ρατσιστικής βιας

Εξαιρετικά ανησυχητικά είναι τα πρώτα συμπεράσματα που προέκυψαν από την πιλοτική καταγραφή πράξεων βίας με ρατσιστικό κίνητρο από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, κατά την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2011, τα οποία παρουσιάστηκαν σε Συνέντευξη Τύπου στα γραφεία του Ελληνικού Φόρου Μεταναστών στην Αθήνα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων.

Συνοπτικά, καταγράφηκαν κατά την περίοδο 1.10.2011-31.12.2011, 63 περιστατικά ρατσιστικής βίας. Στα 51 από αυτά εμπλέκονται περισσότεροι θύτες.

Στοιχεία σχετικά με τους θύτες: 18 θύτες φέρονται να λειτουργούν ως μέλη εξτρεμιστικών ομάδων και 26 ως μεμονωμένοι πολίτες. Οι περισσότεροι θύτες είναι άνδρες (61 έναντι 2 γυναικών). Σημειώνεται ωστόσο ότι στα ομαδικά περιστατικά εμπλέκονται και γυναίκες.
Στοιχεία σχετικά με τα θύματα: κυρίως άνδρες, με αναλογία 56 προς 7 γυναίκες (στα περιστατικά με περισσότερα θύματα η καταγραφή βασίστηκε στη μαρτυρία 1 θύματος). Τα θύματα προέρχονται κυρίως από το Αφγανιστάν (25), την Υποσαχάρια Αφρική (21), το Μπαγκλαντές (4) και το Πακιστάν (2).
Εκ των θυμάτων, 27 είναι χωρίς χαρτιά, 23 αιτούντες άσυλο, 5 νόμιμα διαμένοντες, 1 αναγνωρισμένος πρόσφυγας και 1 με καθεστώς επικουρικής προστασίας (σε 6 περιπτώσεις το καθεστώς του θύματος είναι άγνωστο).
Στοιχεία σχετικά με την πράξη: κυρίως σωματικές βλάβες (30) και βαριές σωματικές βλάβες (12) (10 με ανάγκη ιατρικής περίθαλψης). Καταγράφηκαν, τέλος, κρούσματα καταστροφής περιουσιακών στοιχείων (καταστροφή οχήματος διανομής παντοπωλείου, εμπρησμός ανθοπωλείου).
Επιπλέον, προκύπτει μια τάση ομαδικής βίας με τη συμμετοχή ανηλίκων. Στις περιπτώσεις αυτές καταγράφεται στοιχειώδης οργάνωση στο δημόσιο χώρο (πλατείες κλπ.) και χρήση αυτοσχέδιων κυρίως όπλων, ωστόσο δυνάμει φονικών. Επιπλέον, προκύπτει η πρακτική «περιπολίας» από μαυροφορεμένους μοτοσικλετιστές, με κράνη ή καλυμμένο πρόσωπο οι οποίοι επιτίθενται εν κινήσει και συχνά σε στάσεις λεωφορείων. Οι ομάδες επίσης χρησιμοποιούν μεγαλόσωμους σκύλους για εκφοβισμό. Οι επιθέσεις κατά των γυναικών έχουν στοιχεία απειλής της γενετήσιας αξιοπρέπειάς τους με ρητή σύνδεση με το χρώμα τους.
Ειδική κατηγορία αποτελούν τα 18 περιστατικά όπου συνδέεται η αστυνομική με τη ρατσιστική βία (10 στην Αθήνα και 8 στην Πάτρα). Πρόκειται για περιστατικά στα οποία ένστολοι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και σε επιχειρήσεις ρουτίνας, καταφεύγουν σε έκνομες ενέργειες και πρακτικές άσκησης βίας. Καταγράφηκαν επίσης περιπτώσεις προσαγωγών στα αστυνομικά τμήματα, κράτησης και κακομεταχείρισης για ορισμένο χρονικό διάστημα κάποιων ωρών, καθώς και η καταστροφή νομιμοποιητικών εγγράφων. Σε μια περίπτωση, ένστολος κατέστρεψε φάρμακα τα οποία ο αλλοδαπός είχε προμηθευτεί από ιατρείο ΜΚΟ.
Το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας διαπιστώνει ότι τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής είναι εξαιρετικά ανησυχητικά και η ανησυχία αυξάνεται από το γεγονός ότι δεν πρόκειται καν για την κορυφή του παγόβουνου. Η βραχύβια πιλοτική περίοδος, οι περιορισμένοι πόροι του δικτύου, η ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με τις μεταναστευτικές κοινότητες και η συχνή δημοσιοποίηση περιστατικών σε άλλες περιοχές από αυτές όπου δραστηριοποιούνται οι συμμετέχοντες φορείς φανερώνουν ότι η ρατσιστική βία εξαπλώνεται με τρομακτικούς ρυθμούς και απειλεί την ήδη πληγείσα κοινωνική συνοχή. Επισημαίνεται με τη μεγαλύτερη δυνατή έμφαση πως στις παρούσες συνθήκες οικονομικής ύφεσης, ρήξης του κοινωνικού ιστού και ταχύτατης περιθωριοποίησης ομάδων του πληθυσμού, το φαινόμενο απειλεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.