Οικονομική κρίση και ψυχική υγεία

Αύξηση των αυτοκτονιών

Όλοι μας αισθανόμαστε μοναξιά, θλίψη, ανημποριά και απελπισία από καιρό σε καιρό. Ο θάνατος κάποιου δικού μας, η διάλυση μίας σχέσης, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, αισθήματα αναξιότητας ή οικονομικές δυσκολίες αποτελούν προβλήματα που όλοι μας ίσως αντιμετωπίσουμε σε κάποια στιγμή της ζωής μας. Ωστόσο, η προσωπική ερμηνεία του καθενός για κάθε μία από τις παραπάνω καταστάσεις θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ένταση και την βαρύτητα των συναισθημάτων που θα νιώσει, αλλά και τις αντιδράσεις του σε αυτές. Ένα γεγονός που για κάποιον είναι ασήμαντο μπορεί σε κάποιον άλλο να προκαλεί μεγάλη δυσφορία. Όσοι νιώθουν αβοήθητοι και απελπισμένοι φτάνουν συχνά να θεωρούν την αυτοκτονία μία ελκυστική λύση.

Ο Durkheim διέκρινε τρία είδη αυτοκτονίας: την «αλτρουιστική», στην οποία το άτομο τελεί σε μια σχέση συγχώνευσης και ταύτισης με την κοινωνία και νιώθει «υποχρεωμένο» να υπακούει στις επιβολές της, ακόμη και να θυσιαστεί γι’ αυτή. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει ότι δεν έχει δική του άποψη και ακολουθεί τυφλά τους κανόνες του συνόλου. To ιαπωνικό τελετουργικό του χαρακίρι αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αλτρουιστικής αυτοκτονίας.
Στη συνέχεια, αναφέρεται η «εγωιστική αυτοκτονία», που είναι και η πιο χαρακτηριστική της σύγχρονης εποχής. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει αποκομμένο από την κοινωνία και βιώνει σημαντική απουσία κοινωνικών δεσμών. Η ανάγκη τού να ζήσει και να αντεπεξέλθει απλά δεν το αφορούν.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο όλο και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα, που νιώθουν μόνοι και απομονωμένοι, αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν, μην έχοντας άλλους τρόπους να αντεπεξέλθουν στην απόσταση που τους διαχωρίζει από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
Τέλος, ο Durkheim ανέφερε την «ανομική αυτοκτονία» σε περιπτώσεις κατά τις οποίες το άτομο βρίσκεται απρόσμενα σε μια κατάσταση όπου η καθιερωμένη σχέση του με την κοινωνία και τους θεσμούς της «καταρρέει». Η ανεργία, η πτώχευση, η μετανάστευση κ.ά. αποτελούν καταστάσεις που θέτουν εξαιρετικά απότομες αλλαγές στη σχέση του ατόμου με τις κοινωνικές δομές, δημιουργώντας αποδιοργάνωση, έντονο στρες και πιθανή απώλεια ελέγχου.
Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να προκύψει η ανομική αυτοκτονία . Ο κλασικός κοινωνιολόγος στη µελέτη του µε θέµα την αυτοκτονία το1897 ερµήνευσε την αύξηση των αυτοκτονιών όχι απλά µε τη φτώχεια, αλλά µε τις διαταραχές της κοινωνικής τάξης και της κοινωνικής ισορροπίας.
∆ιαπίστωσε ότι, κατά τη διάρκεια της οικονοµικής κρίσης, συγκεκριμένα άτοµα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για αυτοκτονία, λόγω της αιφνίδιας επιδείνωσης της κοινωνικής θέσης και των δυσχερειών στο να γεφυρωθεί το χάσµα µεταξύ των προσδοκιών/απαιτήσεων και της ικανότητας να τις πραγµατοποιήσουν, ειδικά όταν η κοινωνία αποτυγχάνει να βοηθήσει αυτά τα άτοµα να προσαρµοστούν...
Κάθε προσπάθεια επομένως να αποδοθεί η αύξηση των αυτοκτονιών στην χώρα μας από το 2009 μέχρι και σήμερα σε μείζων ψυχοπαθολογία , κινδυνεύει να δώσει άλλοθι σ αυτούς που ορίζουν το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου και να αποπροσανατολίσει από τις πραγματικές αιτίες του προβλήματος.